Τη βεντάλια των πολλαπλών παραγόντων, προκλήσεων και διαθέσιμων επιλογών πολιτικής επιχείρησε να ανοίξει το 1ο Συνέδριο για την Δυναμική των Πληθυσμών και για την Οικονομική Ευημερία, στα Χανιά, που οργανώνεται από το Κέντρο Κρήτης του ΟΟΣΑ για τους Πληθυσμούς, το Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών και τον Δήμο Χανίων με την υποστήριξη της Περιφέρειας Κρήτης.

Στο πάνελ με τίτλο: Demographic changes: Drivers, challenges and policy options, κατά την εισήγησή του, ο Tito Boeri, Καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο Bocconi της Ιταλίας, τόνισε ότι «το κυρίαρχο πρόβλημα» της εποχής μας «δεν είναι ότι ζούμε πολύ περισσότερο, αλλά ότι αυξάνεται η υπογεννητικότητα». Επισήμανε ότι αυτό «δύσκολα μπορούμε να το αντιμετωπίσουμε», άρα  «χρειαζόμαστε μετανάστες και ένα νέο αφήγημα», καθώς επίσης μία καλύτερη ισορροπία στις οικογενειακές ευθύνες. Έκρουσε, παράλληλα, τον κώδωνα του κινδύνου, λέγοντας ότι είναι κοντά η στιγμή που θα έχουμε έναν εργαζόμενο για έναν συνταξιούχο, υπογραμμίζοντας ότι το μεγάλο πρόβλημα είναι πως «η υπογεννητικότητα αυξάνεται περισσότερο απ’ όσο αναμέναμε» και αυτή «η τάση δύσκολα ανατρέπεται».

Πρότεινε να περάσουμε από έναν δημογραφικό χειμώνα σε μία νεανική άνοιξη, σημειώνοντας εμφατικά ότι «η καινοτομία συνδέεται με τους νέους ανθρώπους». Ως μία δόκιμη λύση σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα πρότεινε τη μετανάστευση, χωρίς ωστόσο να παραλείψει ότι το ερώτημα της μετανάστευσης συνοδεύεται με σειρά αντιδράσεων στο πολιτικό σκηνικό, ως εκ τούτου, παρατήρησε πως «αυτό που χρειάζεται είναι να αναδιαμορφώσουμε το αφήγημα».

Δίνοντας τη διάσταση των πραγμάτων, ανέφερε ότι -στην Ελλάδα- από το 2011 οι θάνατοι είναι περισσότεροι από τις γεννήσεις, ενώ πλέον το μεγαλύτερο ποσοστό των Ελλήνων είναι άνω των 46 ετών. Αυτό, όπως παρατήρησε, προκαλεί προβλήματα και στην κοινωνική συνοχή, αλλά και στην παραγωγή πλούτου στη χώρα. Ο κ. Γλούμης-Ατσαλάκης υπογράμμισε ότι «πρέπει να εστιάσουμε το ενδιαφέρον μας στην αντιμετώπιση των συνεπειών αυτής της κατάστασης», υπογραμμίζοντας ότι η παρούσα κυβέρνηση ίδρυσε εξειδικευμένο υπουργείο. Συνεχίζοντας, αναφέρθηκε στους βασικούς άξονες του εθνικού σχεδίου δράσης, που μεταξύ άλλων περιλαμβάνει: 1) την παροχή κινήτρων για την αύξηση των γεννήσεων με την οικονομική και κοινωνική ενίσχυση των οικογενειών, 2) την ενίσχυση της εργασίας για συγκεκριμένες κατηγορίες του πληθυσμού (γυναίκες, ΑΜΕΑ, εργαζόμενοι άνω των 55 ετών), 3) αντιμετώπιση του brain drain, 4) διαχείριση των θεμάτων της 3ης ηλικίας, 5) τοπική ανάπτυξη και καινοτομία και 6) διαρκής έρευνα στο ζήτημα του δημογραφικού.

Από την πλευρά της, η Σέβη Βολουδάκη, Βουλευτής Χανίων της Νέας Δημοκρατίας, ανέφερε ότι «αν αναλογιστούμε ότι ο αριθμός των θανάτων είναι μεγαλύτερος από αυτόν των γεννήσεων», αυτό συνιστά έναν λόγο ανησυχίας. Υπογράμμισε την ανάγκη ισορροπίας μεταξύ επαγγελματικής και οικογενειακής ζωής, «άρα πρέπει να διασφαλίσουμε ότι υπάρχουν βρεφονηπιακοί σταθμοί, ολοήμερα σχολεία και παράλληλη στήριξη των παιδιών στο σχολείο». Επισήμανε με έμφαση την ανάγκη στήριξης των οικογενειών όσον αφορά στο στεγαστικό, λέγοντας ότι «ήδη γίνονται προσπάθειες». Χαρακτήρισε «σύνθετο ζήτημα» το μεταναστευτικό, που «γίνεται ακόμα πιο δύσκολο λόγω της κλιματικής αλλαγής». Ανέφερε, δε, ότι στη χώρα μας παρατηρούμε μία τάση brain gain, που οφείλεται στις καλύτερες σημερινές συνθήκες της ελληνικής οικονομίας.

Ακολούθησε ο S (Subu) V Subramanian, Καθηγητής Υγείας του Πληθυσμού και Γεωγραφίας στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ, ο οποίος χαρακτήρισε επιστημονική επιτυχία το ότι ο σύγχρονος άνθρωπος ζει περισσότερα χρόνια, ότι αρρωσταίνουμε λιγότερο και -αν συμβεί αυτό- μπορούμε να αντιμετωπίσουμε καλύτερα τις ασθένειες. «Περισσότεροι άνθρωποι ζουν περισσότερα χρόνια, αλλά δεν έχει αυξηθεί τόσο πολύ ο μέσος όρος του ανώτατου ορίου ζωής», είπε, θέτοντας στο τραπέζι τα ζητήματα υγείας που ακολουθούν την 3η ηλικία, όπως είναι η άνοια και γενικότερα η γνωστική εξασθένηση.

Με τη σειρά του, ο Μιχάλης Βλασταράκης, Group Chief Marketing Officer στη Eurobank SA, υποστήριξε ότι ο ιδιωτικός τομέας έχει ρόλο στη συζήτηση περί δημογραφικού, καθώς «πρέπει κι εμείς να κάνουμε μία σειρά πραγμάτων». Τόνισε ότι «είναι σαφές ότι η μεγαλύτερη πρόκληση για τις χώρες της δύσης είναι το δημογραφικό» και πρόσθεσε ότι στην Eurobank -σε πρώτη φάση- «χρηματοδοτήσαμε μία έρευνα με την οποία δεν εξετάσαμε μόνο τις προκλήσεις, αλλά φτάσαμε σε προτάσεις με βάση και την εμπειρία άλλων χωρών». Αφού επισήμανε ότι έχουν αλλάξει οι προτεραιότητες μέσα στις δεκαετίες, υποστήριξε ότι «το κοινωνικό ζήτημα είναι εξαιρετικά σημαντικό, πέραν των οικονομικών». Επίσης, αναφέρθηκε σε μία σειρά πρωτοβουλιών που έχει λάβει η Eurobank σε συνεργασία με σχετικές ΜΚΟ για την αντιμετώπιση της υπογεννητικότητας (μεταξύ άλλων: δωρεάν ivf, σεμινάρια σε θέματα οικογένειας, προσφορά εργασίας σε απομακρυσμένες περιοχές – Έβρος και βόρειο Αιγαίο).

Το πάνελ συντόνισε η Μαρία Γαβουνέλη, Πρόεδρος της Συμβουλευτικής Επιτροπής του Κέντρου ΟΟΣΑ στην Κρήτη. Στο εισαγωγικό της σχόλιο τόνισε ότι «οφείλουμε να εξετάσουμε τι πρέπει να κάνουμε για να αξιοποιήσουμε τις υπάρχουσες δυναμικές υπέρ μας». Τέλος, υπογράμμισε την ανάγκη «να διαπιστώσουμε πώς θα αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα του δημογραφικού», σημειώνοντας ότι «στην Ελλάδα ήδη μιλάμε για άλλους, εναλλακτικούς τρόπους αντιμετώπισης».

Γράφει η Κατερίνα Πετρίδη

Κάποτε το όνειρο -σχεδόν- κάθε γυναίκας ήταν να παντρευτεί και να κάνει παιδιά, γιατί έτσι θα ολοκληρωνόταν ως άνθρωπος, θα αποκτούσε νόημα η ύπαρξή της. Αυτό άλλωστε προσδοκούσε η κοινωνία και οι δικοί της άνθρωποι απ’ αυτήν. Διαφορετικά θα ήταν δακτυλοδεικτούμενη έως και αξιολύπητη, θα «ξεσκόνιζε το ράφι της» και θα θεωρούνταν μία ατυχήσασα γεροντοκόρη.

Με το πέρασμα των δεκαετιών και τους συνεχείς αγώνες για χειραφέτηση και ισότητα, οι γυναίκες δίνουν όλο και μεγαλύτερη έμφαση στην προσωπική τους ανάπτυξη, στις σπουδές τους και στο χτίσιμο μίας αξιόλογης επαγγελματικής σταδιοδρομίας, βάζοντας συχνά σε δεύτερη μοίρα τη δημιουργία οικογένειας, αναβάλλοντάς την ή και βγάζοντάς την εντελώς από τα πλάνα τους. 

Έως το 2030 το 45% των γυναικών ηλικίας 25 – 44 ετών στις Ηνωμένες Πολιτείες θα είναι ανύπαντρες και χωρίς παιδιά, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό το 2018 ήταν 41%. Αυτή την πληροφορία μας μεταφέρει πρόσφατη έρευνα της Morgan Stanley, αναδεικνύοντας ένα πρόβλημα που εκτείνεται πολύ πέρα από τις ΗΠΑ και απασχολεί έντονα την επιστημονική κοινότητα και τα κυβερνητικά κλιμάκια του δυτικού κυρίως κόσμου. Οι γεννήσεις μειώνονται σταθερά τις τελευταίες δεκαετίες, καθώς οι γυναίκες αργούν να γίνουν μητέρες (στην Ελλάδα η μέση ηλικία για τη γέννηση του πρώτου παιδιού είναι πλέον τα 31,5 έτη) ή επιλέγουν να μη γίνουν ποτέ.

Οι γυναίκες λοιπόν μπαίνουν πολύ πιο ενεργά στην αγορά εργασίας, διεκδικώντας την ανέλιξή τους σε ανώτερα αξιώματα και μη αρκούμενες πλέον σε ολιγόωρη απασχόληση ή στις χαμηλές θέσεις της ιεραρχίας, με αντάλλαγμα τη μοναχική ζωή και την αποχή τους από τη μητρότητα. Η νέα αυτή πραγματικότητα έχει πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα.

Στα πλεονεκτήματα συγκαταλέγεται η ελευθερία και η οικονομική ανεξαρτησία που αποκτούν, η αποδέσμευσή τους από τον παραδοσιακά τους καθήκοντα ως νοικοκυρές και φροντιστές των υπόλοιπων μελών της οικογένειας, το σπάσιμο των στερεοτύπων γύρω από τους κοινωνικούς ρόλους των δύο φύλων και βέβαια η ενίσχυση της αγοράς εργασίας και της οικονομίας. 

Όσον αφορά τα μειονεκτήματα, καθώς οι γυναίκες αργούν όλο και περισσότερο να γίνουν μητέρες ή επιλέγουν να μην κάνουν ποτέ παιδιά, οι επιπτώσεις στο δημογραφικό λόγω των σαφώς μειωμένων γεννήσεων είναι ίσως το σημαντικότερο μειονέκτημα. Παράλληλα, για τις ίδιες τις γυναίκες που επιλέγουν να μην κάνουν οικογένεια, η κοινωνία συνεχίζει να στέκεται σε μεγάλο βαθμό επικριτική και πιεστική, πολύ περισσότερο απ’ ό,τι απέναντι στους ανύπαντρους άντρες, στιγματίζει τις ανύπαντρες γυναίκες ως προβληματικές και αποτυχημένες, ενώ η μοναξιά, η έλλειψη συναισθηματικής υποστήριξης, η δυσκολία ένταξής τους σε κοινωνικούς κύκλους όπου κυριαρχούν τα ζευγάρια με παιδιά, η αίσθηση ματαίωσης και ανεκπλήρωτου όταν θα συνειδητοποιήσουν πως δεν έχουν πια τη δυνατότητα να γίνουν μητέρες είναι μερικές πλευρές του τιμήματος που καλούνται να πληρώσουν για μία επιτυχημένη επαγγελματική σταδιοδρομία. 

Από τα πλεονεκτήματα, αξίζει να σταθούμε στην ενίσχυση της οικονομίας. Όλο και περισσότερες γυναίκες εισέρχονται στον εργασιακό στίβο και διαπρέπουν. Όπως είχε επισημάνει ο Economist ήδη από το 2006 οι γυναίκες είναι η πιο μεγάλη κινητήρια δύναμη της παγκόσμιας ανάπτυξης. Ωστόσο πολλές επιχειρήσεις συνεχίζουν να κάνουν έμφυλες διακρίσεις, τόσο ως προς τις ευκαιρίες εξέλιξης, όσο και ως προς τις αμοιβές.

Η κοινωνία προχωράει και δε γυρίζει πίσω. Οι γυναίκες έχουν κερδίσει το δικαίωμά τους στη μόρφωση και την επαγγελματική καταξίωση. Όμως το να αναγκάζονται να επιλέξουν ανάμεσα στην καριέρα και την οικογένεια είναι άδικο γι’ αυτές και καταστροφικό για το μέλλον της ανθρωπότητας, καθώς η υπογεννητικότητα μαστίζει τις ανεπτυγμένες χώρες και το εργατικό δυναμικό συρρικνώνεται διαρκώς. Οι επιχειρήσεις, αλλά και οι κυβερνήσεις καλούνται να ακολουθήσουν τις εξελίξεις και να λάβουν τα απαραίτητα μέτρα που θα απαλλάξουν τις γυναίκες από αυτό το δίλημμα. Απομακρυσμένη εργασία, ευέλικτο ωράριο εργασίας, μεγαλύτερες γονεϊκές άδειες, περισσότερες επιλογές για τη φροντίδα των παιδιών, με μεγαλύτερο δίκτυο δωρεάν παιδικών σταθμών, αλλά και σταθμών μέσα στις μεγάλες επιχειρήσεις είναι μερικές από τις λύσεις. Η Ελλάδα δυστυχώς καταλαμβάνει μία από τις τελευταίες θέσεις στην κατάταξη των χωρών ως προς την οικογενειακή πολιτική που εφαρμόζει και ως προς τις δημόσιες δαπάνες για τη φροντίδα στην πρώιμη παιδική ηλικία. Παράλληλα στη χώρα μας είναι ακόμη πολύ ισχυρά τα στερεότυπα που θέλουν τη φροντίδα των παιδιών και του νοικοκυριού να είναι αποκλειστική ευθύνη των γυναικών και κατά συνέπεια να αποτελεί εμπόδιο μόνον για τη δική τους επαγγελματική εξέλιξη.

Κλείνοντας, θα πρέπει να τονίσουμε πως είναι πολύ σημαντικό οι γυναίκες να μην αναγκάζονται να κάνουν οικογένεια λόγω κοινωνικών πιέσεων ούτε να αναγκάζονται να μην κάνουν οικογένεια για να μπορέσουν να κυνηγήσουν τα όνειρά τους και να έχουν μία επιτυχημένη επαγγελματική σταδιοδρομία. Πέρα λοιπόν από τα μέτρα που αναφέραμε πιο πάνω, τα οποία θα τους δώσουν τη δυνατότητα να συνδυάσουν την οικογένεια με την καριέρα, θα πρέπει να γίνει κοινωνικά αποδεκτό και σεβαστό το ότι μία γυναίκα μπορεί να μην θέλει να κάνει οικογένεια, χωρίς αυτό να τη στιγματίζει, χωρίς να περιθωριοποιείται, χωρίς να αμφισβητείται η θηλυκή της υπόσταση.

Πηγή: https://underwriter.gr/γυναίκα-καριέρα-και-οικογένεια/

Γράφει: Κατερίνα Πετρίδη

Οι ασφαλίσεις Υγείας αναμένεται να σημειώσουν σημαντική ανάπτυξη τα επόμενα χρόνια στην Ευρώπη. Σύμφωνα με τις σχετικές προβλέψεις τα μικτά

εγγεγραμμένα ασφάλιστρα του κλάδου θα ξεπεράσουν τα 215 δισ. ευρώ μέσα στο 2024. Η μέση κατά κεφαλήν δαπάνη για ιδιωτική ασφάλιση Υγείας προβλέπεται να ανέλθει στα 255,10 ευρώ μέχρι το τέλος της χρονιάς. Επιπλέον, ο κλάδος αναμένεται έως το 2029 να καταγράφει σταθερό ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης 3,32%, ο οποίος θα οδηγήσει σε μικτά εγγεγραμμένα ασφάλιστρα που θα ξεπερνούν τα 253 δισ. το 2029.

Από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού, οι Ηνωμένες Πολιτείες προβλέπεται να ξεπεράσουν το 1,58 τρισ. ευρώ σε μικτά εγγεγραμμένα ασφάλιστρα Υγείας μέχρι το τέλος του 2024, πετυχαίνοντας την υψηλότερη επίδοση παγκοσμίως και διατηρώντας την κυριαρχία τους στον κλάδο. Εδώ βέβαια θα πρέπει να σημειώσουμε ότι στις ΗΠΑ η κοινωνική ασφάλιση υγείας είναι σχεδόν ανύπαρκτη, οπότε αναγκαστικά οιπολίτες -όσοι έχουν την οικονομική δυνατότητα- καταφεύγουν στην ιδιωτική ασφάλιση.

Αντίθετα οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες -συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας- παρέχουν πλήρη υγειονομική κάλυψη στους πολίτες τους, η οποία περιλαμβάνει επισκέψεις σε γιατρούς, διαγνωστικές εξετάσεις και νοσηλεία σε νοσοκομεία. Σε κάποιες χώρες όμως η κάλυψη δεν είναι πλήρης. Για παράδειγμα στην Ιρλανδία μόνον οι κάτοχοι της Medical Card ή της GP Card (λιγότερο από το 50% του

πληθυσμού) διαθέτουν πλήρη υγειονομική κάλυψη.

Σε δύο κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία, τουλάχιστον το 10% του πληθυσμού δεν διαθέτει κάλυψη για δαπάνες υγείας. Πρόκειται κυρίως για πολίτες που είναι μακροχρόνια άνεργοι ή που επιλέγουν να μην πληρώνουν εισφορές σε κάποιο δημόσιο ταμείο κοινωνικής ασφάλισης, αλλά και για αυτούς που διαμένουν στο εξωτερικό ή δεν διαθέτουν έγκυρη ταυτότητα. Στην τελευταία κατηγορία εντάσσονται ως επί το πλείστον πολίτες που ανήκουν στη φυλή Ρομά ή παράνομοι μετανάστες. Όλοι όμως ανεξαιρέτως οι πολίτες των δύο αυτών χωρών έχουν πρόσβαση στα τμήματα έκτακτων περιστατικών και στη φροντίδα σε περίοδο εγκυμοσύνης.

Παρόλο που η δωρεάν υγειονομική περίθαλψη μέσω κοινωνικής ασφάλισης περιλαμβάνει συνήθως συγκεκριμένες καλύψεις και προνόμια, σε πολλές χώρες η πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας προϋποθέτει τη συμμετοχή στο κόστος για τους περισσότερους πολίτες. Φυσικά για όσους επιθυμούν πλήρη κάλυψη των αναγκών τους για πρωτοβάθμια ή/και δευτεροβάθμια υγειονομική περίθαλψη υπάρχει η επιλογή της ιδιωτικής ασφάλισης, η οποία είτε θα καλύψει οποιοδήποτε επιπλέον κόστος πέραν των όσων καλύπτει η κοινωνική ασφάλιση είτε θα προσφέρει γρηγορότερη πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας ή μεγαλύτερο εύρος επιλογής παρόχων. Σε κάθε περίπτωση η γκάμα των διαθέσιμων προγραμμάτων και των παρεχόμενων καλύψεων είναι μεγάλη και μπορεί να ικανοποιήσει κάθε απαίτηση με το ανάλογο κόστος.

Στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες μόνον ένα μικρό ποσοστό των πολιτών διαθέτουν ιδιωτική ασφάλιση υγείας, με εξαίρεση την Ολλανδία, το Βέλγιο, τη Γαλλία, τη Σλοβενία και το Λουξεμβούργο, όπου περισσότεροι από τους μισούς πολίτες καλύπτονται από ένα ιδιωτικό ασφαλιστήριο υγείας. Συγκεκριμένα στο Βέλγιο το ποσοστό ανέρχεται στο εντυπωσιακό 97,6% και στη Γαλλία σε 96,1%, δηλαδή σχεδόν το σύνολο του πληθυσμού των δύο αυτών χωρών διαθέτει ιδιωτική ασφάλιση υγείας! Στην Ελλάδα το αντίστοιχο ποσοστό είναι μόλις 16%, τη στιγμή μάλιστα που έχουμε ένα Εθνικό Σύστημα Υγείας με πολλά προβλήματα και κατέχουμε την πρώτη θέση στην Ευρωπαϊκή Ένωση σε ιδιωτικές δαπάνες υγείας, με τους Έλληνες να καταβάλλουν από την τσέπη τους το 33,5% του συνόλου των δαπανών υγείας!

Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία που συνέλεξε το statista.com, το 2020 πρώτη σε εγγεγραμμένα ασφάλιστρα Υγείας κατατάσσεται η Ολλανδία με 54,15 δισ. ευρώ, δεύτερη η Γερμανία με 42,83 δισ. Και τρίτη η Γαλλία με 29,64 δισ. Αξίζει να σημειώσουμε πως συνολικά τα ασφάλιστρα Υγείας σε ολόκληρη την Ευρώπη ανέρχονταν σε 172 δισ. το 2020 και η Ολλανδία μαζί με τη Γερμανία αντιπροσώπευαν τα δύο τρίτα του συνόλου!

Οι επόμενες χώρες στην κατάταξη, που συμπληρώνουν την πρώτη δεκάδα, ακολουθούν με πολύ μεγάλη διαφορά και συγκεκριμένα η Ελβετία με 10,74 δισ., η Ισπανία με 9,08 δισ., το Ηνωμένο Βασίλειο με 6,60 δισ., το Βέλγιο με 3,28 δισ., η Ιταλία με 3,10 δισ., η Σουηδία με 2,69 δισ. και η Αυστρία με 2,40 δισ. Η Ελλάδα καταλαμβάνει τη δέκατη ένατη θέση με μόλις 300 εκ. ευρώ εγγεγραμμένα ασφάλιστρα Υγείας. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ένωσης Ασφαλιστικών Εταιριών Ελλάδος, το 2023 το ποσό αυτό είχε αυξηθεί σημαντικά, φθάνοντας τα 473,67 εκ. ευρώ.

Πηγή: Underwriter